عامل بیستم : راهکارهای تأمین آرامش در نگاه طب سنتی

• عامل بیستم : راهکارهای تأمین آرامش در نگاه طب سنتی

اوج سلامت انسان، خانواده و جامعه در «آرامش» خلاصه می‌شود.

بهترین محل زیست، بهترین اتومبیل، بهترین همسر و فرزند و بهترین امکانات رفاهی بدون داشتن آرامش، فایده‌ای ندارد. شیوه‌های گوناگون جسمی و روانی برای کسب آرامش وجود دارد که اگر با هم ترکیب شوند، آرامش حاصل خواهد شد؛ در اینجا به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. کسب آرامش با تغذیه مناسب

جنسیت، غذای مناسب و موافق مزاج افراد و فصل‌های سال، سلامت جسمی و در نهایت آرامش را برای آنها دنبال دارد.

هنگام پختن غذا و چیدن سفره باید به چند نکته توجه شود. اینکه چه تعداد زن و چه تعداد مرد و چند کودک حضور دارند. اگر مردی خسته است و بانویی عادت ماهیانه دارد و یا کودکی سرما خورده است، این موارد را باید در نظر گرفت و غذایشان را متفاوت تهیه کرد. پس غذاها به تناسب موقعیت گوناگون باید متفاوت باشند.

غذا باید با مزاجتان متناسب باشد، یعنی اگر گرم مزاج هستید آن را با خنکی‌ها و اگر سرد مزاجید به وسیله گرمی‌ها متعادل کنید.

مثلاً برای مزاج‌های سرد «شربت زعفران» و «شیره انگور» یا «شربت عسل» سر سفره بگذارید و برای مزاج‌های گرم «دوغ» و شربت «سرکه انگبین» قرار دهید.

مربای «آلبالو» مربایی خنک است، اما مربای »زنجبیل» و مربای »به»، مربای »انجیر»، مربای »زردک» از مرباهای گرم هستند.

شوهرهای ایرانی اغلب صفراوی مزاج (گرم و خشک) هستند. آنها درعین مهربانی، یک مرتبه عصبانی می‌شوند؛ بنابراین به خانم‌ها توصیه می‌شود هنگام عصبانیت او در مقابلش مقاومت نکنید و به آنها آب خنک یا شربت آبلیمو بنوشانید. زنان صفراوی (گرم و خشک) هم به همین شکل آرام می‌شوند. لیمو جزء غذاهای تعدیل کننده‌ موجود در خانه است.

کسانی که از کار روزانه خسته هستند، قبل از رفتن به خانه اسانس نعناع به پیشانی بمالند تا شاداب وارد خانه شوند.

بهتر است بهارنارنج و بادرنجبویه نیز همیشه در خانه داشته باشید و به صورت دمنوش از آن برای کسب آرامش استفاده کنید.

سرکه شیره که از ترکیب 5 واحد شیره 2 واحد سرکه درست می‌شود نیز از خوراکی‌های قدیمی است که به شما آرامش می‌بخشد. مراقب باشید حتماً سرکه‌ شما طبیعی باشد.

اگر سودا (سردی و خشکی)، در بدن افزایش یافت؛ انسان‌ها بیش از حد به موضوع خاصی توجه می‌کنند و آرامش آن‌ها مختل می‌شود. خواب‌شان سبک و دقت نظرشان زیاد می‌شود. در موضوعاتی که به آن علاقه دارند افراط می‌کنند. مثلاً؛ در زمینه نظم و ترتیب افراط می‌کنند. سودا را با شربت گس‌مزه می‌توانید تعدیل کنید، مثل شربت «سرکه شیره»، «آب انار»، «آب پرتقال»، «آب گریپ فروت». گس‌مزه‌ها خون را رقیق می‌کنند و جریان آن‌را در بدن بیشتر می‌کنند؛ در نتیجه انرژی زا و محرک هستند.

یکی از شربت‌هایی که سودا را پاک می‌کند، شربت گوجه‌فرنگی است. آب گوجه‌فرنگی را با مقداری نمک و برای بعضی‌ها با مقداری عسل یا شکر شیرین کنید. برای کسانی که اشتها ندارند این آب گوجه اشتها‌آور است. نشانه عمومی سوداوی‌ها سبزگی صورت و دست ها و لاغری و یبوست تقریباً همیشگی است.

غذا باید با جنسیت افراد سازگاری داشته باشد. غذای زنان باید گرم و غذای مردان معتدل باشد. البته زنان گرم مزاج از این قانون مستثنی هستند.

غذای کهنسالان هم باید گرم و لطیف باشد. اگر به کهنسالان غذای سرد مزاج مثل مرغ ماشینی یا ماهی بدهید به او ضرر رسانده‌‌اید.

تناسب غذا با فصل نیز مهم است. ایرانی‌های قدیم به تعداد روزهای سال آش می‌پختند. در این آش‌ها به تناسب موقعیت جغرافیایی از سبزی‌های آن منطقه استفاده می‌کردند. اگر روزی می‌گذشت و آش مربوط به آن روز پخته نمی‌شد می‌رفت تا سال بعد که پخته شود.

2. کسب آرامش از راه عادات و رفتارهای درست. از طریق رفتار و عادات صحیح نیز می‌توان مزاج را تعدیل کرد و به آرامش رسید.

برخی از این رفتارها عبارت‌اند از:

حمام به همراه ماساژ مطلوب به نحوی که در آن کیسه‌کشی اتفاق بیفتد، منافذ پوست باز شود و یک لایه از روی پوست برداشته شود.

عادت به پیاده‌روی جزء رفتارهای بسیار ضروری، سودابر و تعدیل کننده مزاج است که باعث حفظ سلامت عمومی بدن و ایجاد آرامش روانی خواهد بود. توصیه می‌شود همسران صبح‌ها قبل از شروع کار با هم و در کنار هم به پیاده‌روی تعریقی بپردازند تا آثار کسب نشاط آن‌ را طی روز مشاهده کنند. پیاده‌روی مداوم به شما اعتماد به نفس هم می‌دهد.

یکی از عادات بسیار خوب در ایجاد آرامش استشمام عطرهای طبیعی است. بهتر است همیشه در خانه‌ عطر داشته باشید. عطر محمدی، یاس و نرگس متناسب با همه مزاج‌هاست. می‌توان در شب، این عطرها را پشت لب استعمال کرد. استفاده از عطرهای طبیعی برای پیشگیری و درمان آلزایمر در کهنسالی نیز بسیار مفید است.

کم خوردن نیز از رفتارهای بسیار مناسب است که موجب سلامت عمومی جسم و روان می‌شود. رژیم ترک ناهار یک شیوه درمانی است. بعضی از حکیمان توصیه می‌کنند صبحانه خوب بخورید و شام را سر شب میل کنید (زمانی شام بخورید که 4 ساعت بعد از آن بخوابید) تا مزاجتان تنظیم شود و کلسترول خونتان پایین بیاید. این کار موجب ایجاد تناسب اندام می شود و از دیابت پیشگیری می‌کند. نتیجه آن ایجاد حس آرامش است.

تماشای زیبایی‌ها جسم را متعادل می‌کند. نگاه به جنگل و مناظر طبیعی باعث ایجاد شادی و نشاط در افراد می‌شود. حتی می‌توانید در خانه چشم‌اندازهای مصنوعی طراحی کنید و یا حداقل قاب و عکس مناظر طبیعی در خانه داشته باشید.

برای رسیدن به آرامش انسان باید پیوند خود را با طبیعت حفظ کند. بزرگ‌ترین نعمت در طبیعت هوای تازه است. با حفظ ارتباط خود با طبیعت و استفاده از هوای سالم، انسان می‌تواند سالم بماند و سالم زندگی کند.

در خانه جایی برای ریختن غذا برای پرندگان داشته باشید. می‌توان جایی در سقف خانه‌ها درست کرد که گنجشک‌ها لانه کنند. اگر برایتان امکان پذیر است خروس نگهداری کنید. همراهی با نغمه هستی انسان را شاداب نگه می‌دارد. حتی داشتن یک آبشار مصنوعی کوچک از جنس چوب و سنگ در خانه بسیار آرام‌بخش است.

استفاده از روغن‌ها در سلامت و کسب آرامش خیلی مهم هستند. روغن زیتون، روغن کنجد و بادام به صورت ماساژ نرم می‌توانند دور کننده خستگی و بی‌حوصلگی از تن باشد.

شنیدن صداهای موافق فطرت در ایجاد و تداوم آرامش افراد بسیار اثر دارد. شنیدن کلمات طی روز یک غذای مداوم است که همه با آن سر و کار داریم. حرف‌های آدم‌های بدزبان و بدگو را نباید شنید. گوش خود را به شنیدنی‌های مثبت و سالم عادت بدهید تا از آنها انرژی مثبت دریافت کنید.

تماس‌، گفتگو و معاشرت با بعضی آدم‌ها بسیار آرام‌بخش است. اینگونه افراد که اغلب انسان‌های مومن هستند را پیدا کنید و نشست و برخاست با آنها را جزء برنامه زندگی خود قرار دهید.

دیدار با نزدیکان که در مفاهیم اسلامی به آن صله رحم می‌گویند یکی از بهترین و کامل‌ترین غذاهای روح است و موجب افزایش عمر می‌گردد.

پوشش‌های ساختمانی و دکوراسیون آن باید آرام‌بخش باشند. پوشش‌های کنونی مثل گچ و سنگ و مواد شیمیایی طبیعت سردی دارند و  پرتوهای سرد به افراد خانه می‌دهند.

بنابراین مغز هم سرد می‌شود. بهترین پوشش داخلی کاه‌گل است که متأسفانه امروزه به خاطر نوع معماری و سبک زندگی از همنشینی با آن محروم هستیم. اگر می‌توانید در تزیینات بیرونی خانه از این پوشش استفاده کنید. همچنین پوشش داخل منازل را می‌توان از چوب نیز درست کرد.

ساختمان باید نور کافی و پنجره داشته باشد که بتوان آسمان را تماشا کرد. سیستم تهویه و گردش هوا نیز باید در ساختمان موجود باشد. رعایت کردن اصول معماری ایرانی اسلامی در کسب آرامش افراد بسیار مؤثر است و برعکس آن نیز صحیح است، به گونه ای که استفاده از معماری هایی که با فطرت انسان تناسب ندارد در به هم ریختن آرامش خانه و خانواده تأثیر بسزایی دارد.

ساعت خواب انسان نیز باید طبق طبیعت باشد. شب زود بخوابد و صبح زود بیدار شود. انسان می‌تواند رفتار خود را با جاذبه ماه و ستارگان تنظیم کند.

انسان‌های دموی (گرم و تر) و صفراوی (گرم و خشک) در زمان قرص ماه زود عصبانی می‌شوند و جُرم‌های ناخواسته بیشتر در این شب‌ها صورت می‌گیرد. امروزه به خاطر سبک زندگی اشتباهمان از این نعمت الهی برای ایجاد آرامش در زندگی محروم شده‌ایم.

عادت به مهربانی کردن و خوش‌خلقی زمینه طبیعی گرم کردن تن و روان است. هر چقدر غذاهای گرم و تر بخورید پرنشاط‌تر می‌شوید و درنتیجه رفتار مهربانانه از خود نشان می‌دهید. برعکس آن هم درست است یعنی اگر غذاهای سرد بخورید، بسیار زودرنج خواهید شد. اگر بخواهیم مهربانی را توسعه دهیم باید خوراک گرم داشته باشیم. مثل شربت‌ و خوردنی‌های شیرین، گرم و نشاط بخش یا گوشت‌های کبابی گوسفندی و…. شربت زعفران و عسل در این زمینه معجزه می‌کند.

در بحث روانی هم باید تلاش کرد که افراد را با تکرار کلمات گرم، مثبت و محبت‌آمیز که به آن غذای شنیداری گفته می‌شود گرم کرد. اهمیت غذای شنیداری بیشتر از غذای خوراکی است. با کلمات گرم، صمیمانه، حماسی و شورآفرین می‌توان روح را تقویت کرد.^[1]

 

^[1]. توصیه‌های استاد حکیم خیراندیش.